LAHOZ/GİRİDA (Epinephelus aeneus)

• Ege ve özellikle Akdeniz’de yaygın bulunan, boyları 1 metre olabilen bir hani türüdür. 
• Fazla derinlere gitmeden kayalık, taşlık veya çakıllı alanlarda yaşar. 
• Oldukça yırtıcı, etçil bir balıktır. 
• İrili ufaklı her türlü kabuklular, omurgasızlar ve küçük balıklarla beslenir. 
• Mayıs-haziran arasında üreme yapar. 
• Akdeniz’in eti çok lezzetlli, şöhretli balıklarındandır. 
• Ancak ekonomik değeri bölgeseldir.

LEKELİ MERCAN (Pagellus bogaraveo)

• Mandagöz mercan da denir. Ege ve Akdeniz’de yaygındır. 
• 100-300 metreye varan derinliklerde sahile yakınlarda kabuklular, omurgasızlar ve sualtı bitkileriyle beslenerek yaşar. 
• Boyu 30-50 santimetre olabilir. 
• Hermafrodit bir balıktır. 
• Hem erkeklik, hem de dişilik karakteri gösterir. 
• Suların ısısına bağlı olarak bahar aylarında üreme yapar. 
• Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. 
• Ekonomik değeri yüksektir.

LERKİT BALIĞI (Rutilus frisu)

• Karadeniz’in doğu ve batısıyla Trakya’daki nehirler ve bu nehirlerin denizle karışımı acı su bölgelerinde yaşar. 
• Genelde 40-50, en çok 70 santimetre boy ve 5 kilogram ağırlıkta olabilir. 
• Küçük balıklar, kurtlar ve böcek yumurtalarıyla beslenir.
• Nisan-mayıs aylarında nehirlerin içlerine ve göllere girerek üreme yapar.
• Etinin gıda yönüyle, ekonomik değeri olduğu gibi, amatör olta avcıları için de kıymetlidir.

LEVREK (Dicentrarhus labrax)

• Denizlerimizdeve denizlerin nehirlerle karışımı acı su bölgelerinde yaşar. Hani ailesindendir. 
• Fazla gezici olmayan levrek, yerli balıklardan sayılır. 
• Gençken gruplar halinde, sonraları tek başırıa yaşar. 
• Yaşam ortamı, karanlık ve kuytu yerlerdir. 
• Bu nedenle gemi batıkları veya kaya oyuklarında yuvalanır. 
• Yaklaşık 20 yıllık yaşamı olabilen levrek, ortalama 50-60 santimetreden 1 metre boy ve
• 10-12 kilogram ağırlığa erişebilir. 
• 40 santimetreden küçüklerine ispendek denir. 
• Küçük yavru balıklarla beslenir. 
• Ocak-mart arasında 500,000-2,000,000 yumurta dökerek, yüksek bir üreme gösterir. 
• Eti en lezzetli balıkların başırıda gelir. 
• Bu nedenle de ekonomik değeri çok yüksektir.

LİPSOZ (Scorpaena scrofa)

• 50-60 santimetreye ve 4-5 kilograma kadar büyüyebilen lipsoz balıkları, sıcak ve ılık denizlerimizin sahil kıyılarından 1000 metreye kadar inen derinliklerde, bitkilerle örtülü, taşlık, çakıllı ve kumlu düzeylerde yaşar.
  
• Bilhassa Marmara ve Ege’de çok rastlanır. 
• Eti çok lezzetli ve yararlıdır. 
• Et yiyen bir balık oları lipsoz, ilkbahar aylarında ürer. 
• Yaklaşık 3,000 yumurta döker. 
• Dikenleri çok zehirlidir.

LÜFER (Pomatomus saltator)

• Gezici balıklardan oları lüfer, Karadeniz’le Ege Denizi arasında dolaşır. 
• Büyümesinin aşamaları içinde değişik isimler alır. 
• Buna göre: boyları, 
• 10 santimetreye kadar olanlar defneyaprağı, 
• 15-18 santimetreye kadar olanlar çinakop, 
• 18-25 santimetreye kadar olanlar sarıkanat, 
• 28-35 santimetreye kadar olanlar lüfer, 
• 35 santimetreden fazla olanları da kofana diye adlandırılır. 
• Seyrek olarak kofanaların 60 santimetreyi aştığı, hatta 1 metreye ulaştığı görülmüştür. 
• Lüfer, sonbahar-kış aylarında en lezzetli ve olgun devrini yaşar. 
• Yaz ortalarından sonbahara kadar da kışlamaya geçerler. 
• Ilık suların 10-200 metre derinliklerinde yaşar. 
• Üremeleri, bahar sonu ile yaz başıdır. 
• Kademeli olarak 60-80,000 yumurta verir. 
• Bol verimliliği ve etinin lezzetiyle ekonomik değeri çok yüksektir.

MALTA PALAMUDU (Naucrates ductor)

• Eskiden gemilerin altlarında, genelde köpekbalıklarına eşlik ederek yüzen, bu nedenle pilot balığı da denen çevik hareketli bir balıktır. 
• Ortalama 40 santimetre boyda olur. 
• Sıcak ve ılıman denizleri sever; yosunlar, deniz kurtları, kabuklular ve özellikle köpekbalıklarından arta kalanlarla besinlenir.
• Sonbaharla kış ayları arasında üreme yapar. 
• Etinin gıda değeri yoktur.

MAVİ-KEFAL (Chelon labrosus) Blue Mullet

• Kefal, denizlerimizin sıcak ve ılık bölgelerinde, kıyılara yakın, denizle ilişkili nehir ağızlarında aynca içsularda ve sürüler halinde yaşayan bir balık türüdür.
• Denizlerimizde haskefal, altınbaşkefal, topbaşkefal, mavri kefal, dudaklı kefal gibi çeşitli türleri vardır. 
• Ayrıca büyüklüklerine göre de isimlendirilir.
• Türlerine göre 25 santimetreden 90 santimetre boya erişirler.
  
• Yaklaşık 15 yıllık ömrü oları kefaller, 6-7 yaşlarından itibaren yaz aylarında üreyerek 150 binden 7 milyona kadar yumurta verirler. 
• Eti ve yumurtası yönünden değerli bir balıktır. 
• Deniz dibi bitkileri ve yumuşakçalarla beslenir.

MAZAK (Trigloporus lastoviza)

• Benzerliğinden ötürü kırlarıgıcın küçüğü sanılır. 
• Aynı soydan fakat ayrı balıklardır. 
• Ortalama 20-25, Akdeniz’de yaşayanları 40 santimetreye ulaşabilir. 
• Bütün kırlangıç türleri gibi ılıman denizlerin kumlu zeminlerinde yaşar. 
• Biyolojik yapısı, kırlangıçla eştir. 
• Taze olarak tüketilen eti, kırlangıç gibi yararlı ve lezzetlidir.

MELANURYA (Oblade melarıura)

• Mercan ailesindendir.Marmara, Ege ve Akdeniz’in 2-3 metre sığ sularında, su yüzeyine yakınlarda, fazla göç etmeden yaşar. 
• Diğer mercan türlerinden farklı olarak sualtı bitkileriyle beslenir. 
• En fazla 30 santimetreye büyür. 
• Üremesi bahar sonuna kadar sürer; yumurtalarını denize bırakır. 
• Mikroplanktonlarla beslenen yavrular, yaz sonunda olgunlaşır. 
• Eti bütün mercan ailesi gibi beyaz ve lezzetlidir. 
• Ancak az avlanıldığı ve taze tüketildiği için ekonomik değeri fazla değildir.

MERCAN (Pagellus erythnnus)

• Sıcak ve ılıman denizlerin en ünlü balıklarındandır. Denizlerimizde karagözle beraber büyük bir aile oluşturur. 
• Marmara, Ege ve Akdeniz’de yaygındır. 
• Boyları yaklaşık 20-30, en çok 70 santimetre olabilir.
•  Etçildir. 
• Kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenir. 
• Denizlerin taşlık, kayalık bölgelerinde sahillere yakın yaşar. 
• Diğer mercanlar gibi hermafrodit fiziği ile hem erkeklik, hem de dişilik karakteri göstererek bahar ayları ile ağustos arası ürer. 
• Lezzetli eti ve her mevsimde bulunmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

MEZGİT (Merlarıgius euxmus)

• Marmara ve Karadeniz’de bol, diğer denizlerimizde az rastlanır. 
• Boyları 20-40 santimetre olabilir. 
• Gelincik ve bakalyaro ile aynı türdendir. 
• 30-40 metrenin altındaki derin sularda yaşar. 
• Gündüzleri yüzeylere çıkarak, hamsi, sardalya gibi sürü halindeki küçük balıkları avlayarak beslenir. 
• Bölgesel şartlara göre şubat-mayıs arasında üreme yapar. 
• Lezzetli eti ve her mevsimde bolca avlarnılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

MIĞRI (Conger conger)

• 2-3 metre boydan 50-60 kilogram erişebilen, 30 yıla kadar ömrü olan, yazın sığ suların, kışın 150 metre derinliklerin taşlık, kumlu ve çamurlu zeminlerinde yaşayan bir balıktır.
•  Nehirlere giremez. 
• Sert, hareketli ve yırtıcıdır. 
• Su içinde bulduğu her canlıyı yiyebilir. 
• Gündüzlerini yatarak geçirip, karanlıkta avlanır. 
• İlk ve sonbahar arası 100-150 metre derinlerde, açık denize, 3-5 milyon yumurta döker.
• Eti lezzetli ve besin değeri çok yüksektir.

MİNAKOP (Umbma cirrosa)

• Kötek balığı da denir. Bütün denizlerimizin taşlık, kayalık bölgelerinin 100-150 metreye varan derinliklerinde, dibe yakınlarında yalnız yaşar. 
• Zaman zaman acı sulara ve nehir ağızlarına da girer. 
• Eşkina ve sarıağızla aynı türdendir. 
• Yumuşakça, kabuklu ve kurtlarla beslenir. 
• Yaşadığı bölgenin şartlarına göre üremesini nisandan ağustosa kadar sürdürür. 
• Sert ve beyaz etinin lezzeti levreğe yaklaşır.

MİNİ İNCİ BALIĞI (Phoxinus phoxinus)

• Trakya Bölgesi’ndeki akarsularda yayılış gösterir. 7-10, en çok 14 santimetre (dişileri) boyunda olur. 
• Suyu berrak, oksijeni zengin akarsu ve göllerin dibi çakıllı bölgelerinde, su yüzeyindeki böcekler, sinekler dip hayvancıkları ve balık yumurtaları yiyerek yaşar. 
• Küçük, hareketli ve kurnaz bir balıktır.
• Mayıs-haziran arası yaklaşık 1,000 yumurtasını taşlara yapıştırır. 
• Üreme devresinde başının üstünde inci benzeri pullar oluşur. 
• Alabalık yumurtalarını aşırı tüketmesi ile zararlı bir canlı sayılır.

MÜREN (Murenea helena)

• Merina balığı da denir. Boyları 2 metre hatta daha da fazla olabilir. 
• Etçil ve yırtıcı bir balıktır. 
• Ürkütüldüğü veya tahrik edildiğinde fazla saldırgan olup, çevresindeki insanlar için tehlikeli olur. 
• Avlanmasının tehlikesi ve denizlerde az bulunuşu nedeniyle fazla ekonomik sayılmaz. 
• Ancak, eski Roma çağlarından beri etinin çok lezzetli oluşu bilinmektedir. 
• Bütün denizlerimizin az derinliklerinde ve kuytu yerlerde yaşar. 
• Üremeleri, ilkbahardan başlayarak sonbahara kadar sürer.

NOKTALI İNCİBALIĞI (Albumus bıpunctatus)

• Karadeniz, Trakya ve Marmara’daki akarsularda yaygındır. 
• Boyları 9-13, en çok 16 santimetre olur. 
• Temiz ve hızlı akan suların dibe yakınlarında, zaman zaman akıntılara karşı yüzerek yaşar. 
• Küçük planktonlar ve dip hayvanlarını yiyip, su yüzeyindeki sinekleri avlayarak beslenir. 
• Mayıs-haziran arası üreyerek yumurtalarını kumlu, çakıllı sahillere bırakır. 
• Avcılıkta yem olarak kullanılmasının yanı sıra, doğadaki değeri daha önemlidir.

ÖRDEK BALIĞI (Labrus nüxtus)

• Boyu 40 santimetre ağırlığı 1 kilogram olabilen ve 15-17 yıl yaşayabilen, dişileriyle erkekleri arasında renk farkı olan çok güzel renkli bir lapin cinsidir. 
• Genelde 10-100, seyrek olarak 180 metre derinlerde yaşar. 
• Denizdeki küçük hayvanlar ve balıklarla beslenir. 
• Üreme mevsimi nisan-ağustos arasıdır. 
• Bu esnada çiftler halinde kaya oyuklarını yuva olarak kullanırlar. 
• Daha sonra yumurtaları korumak için erkekleri nöbet tutar. 
• Doğa değeriyle korunması gerekli bir balıktır.

ORFOZ (Epinephelus guaza)

• Hani türünden ve levrekle akrabadır. 
• Ortalama 60-70 santimetreden 1-1,5 metre boy ve 30-40 kilogram ağırlığa erişebilir. 
• Ege ve Akdeniz balığıdır. 
• Taşlık, kumluk ve yosunlu sahil bölgelerinin 8 metreden 150 metre derinliklerine kadar yalnız yaşar. 
• Et oburdur. 
• İrili, ufaklı kabuklular ve yumuşakçalarla beslenir. 
• Eti çok lezzetli olmakla beraber yaşlıları kuru ve lifli olur. 
• Denizlerimizde az bulunmasına rağmen sualtı zıpkın avcıları tarafından türün yaşamı açısından
• tehlikeli bir şekilde tüketilmektedir.

ORKİNOS (Thunnus thynnus)

• Denizlerimizde yaşayan iri ve çok değerli bir balıktır. 
• Uzunlukları 3-4 metre ve ağırlıkları da 100-150 kilogramdan 800 kilograma kadar olabilir. 
• Çeşitli türleri vardır.
• Orkinos, sürü halinde yaşayan gezici balıklardandır. 
• Yazın Karadeniz’e çıktıktan sonra sonbaharda Marmara’ya ve oradan da Ege’ye geçerek hemen bütün
• Akdeniz’i dolaşırlar. 
• Bu gezilerinde saatte 40-60 kilometre hızla yol alabilirler. 
• Genel olarak üst sularda yaşarlar. 
• Mart-ağustos arasında ürerler ve yaklaşık 1 milyona yakın yumurta verirler. 
• Yaşam süreleri, ortalama 15 yıldır. 
• İhracat ve gıda endüstrisi yönünden ekonomik değeri çok yüksektir

OT SAZANI (Ctenopharyngodon idella)

• Ot balığı olarak da tanımlanır. 2,000 yıldan beri Çin’de sazan üretimi ile beraber yetiştirilir.
  
• Anayurdu Çin’den dünyaya yayılan, bu arada ülkemize de getirilen bir kültür balığıdır. 
• Ortalama 40-80 santimetre boy ve 2-5 kilogram ağırlıkta olur. 
• En çok 12-30 kilogram ağırlığa ulaşabilir. 
• Otobur bir balıktır. 
• Günde ağırlığının %120’si kadar ot yer. 
• Bu nedenle havuzlarda ot mücadelesi için mükemmel bir canlıdır. 
• 5-6 yaşlarında olgunluğa erişir ve kg/ağırlığına göre 120,000 yumurta verir. 
• 6-10 santimetre boya eriştikten sonra sadece bitkilerle beslenir.
  
• Ülkemizde henüz tüketim değeri yoktur.

Paylaş

Türk Mutfağı Pratik Bilgiler Balık çeşitleri-l-m-n-o Tarifi