ACIBALIK (Rhodeus seiceus amarus)

• Trakya, Marmara ve Karadeniz'de ağır akışlı akarsular veya göllerde yaşar.
• Bitkiler ve küçük hayvancıklarla beslenir.
• Ortalama 5-6, en çok 9 santimetreye kadar büyür.
• Üreme devresi nisan-haziran arasıdır.
• Dişisi uzun hortumuyla yumurtalarını bir midyenin içine ustaca bırakır.
• Erkek de spermlerini midyenin açılıp-kapanarak emdiği suya bırakarak yumurtaları döller. 2-3 haftada olgunlaşan yavrular, midyeyi terkeder.
• Böylece küçük cüsselerine rağmen emniyetli üreme tamamlanır.

• Ege ve Akdeniz'in sahillerine akan içsularda yaşar.
• Çeşitli türleri ülkemizde yaygındır.
• Nehirlerin yavaş akıntılı veya durgun bölümlerinde yuvalanır.
• Boylan 5-6 santimetre olur.
• Acı ve Tuz lu sulara da uyum gösterir.
• Kabuklular ve özellikle su yüzeyindeki sinek-böcek larvalarıyla beslenir.
• Bahar aylarında üremelerini yapıp, yumurtalarını su bitkilerinin üzerine bırakır.
• Akvaryum balığı olarak da yetiştirilir.

• Kuzu, çıplak, leka ve iskender balığı olarak da anılır.
• Genelde 50-100 santimetre en çok 180 santimetre ve 60 kilogram ağırlıkta olabilir.
• Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenerek, dipte kıyılara yakın küçük sürüler halinde dolaşır.
• Canavar balıklardandır, çevresindeki balıkları yok edercesine yer.
• Geçmişte çok avlanılması nedeniyle neslinin tükenme tehlikesi vardır.
• Korunması gerekir.

• Orta ve Doğu Anadolu'nun göl ve akarsularının çamurlu, kumlu ve sazlı zeminlerinde yayılış gösterir.
• Zeminlerden emdiği çamurlardan, küçük hayvanlar, böcekler ve larvaları seçerek besinlenir.
• İsmi de ordan gelir.
• 6-7 santimetreye kadar büyüyebilir.
• Çok sığ suların yüksek ısısına dayanabilir.
• Mayıs-haziran arasında yapışkan yumurtalarını kıyıların kumluk ve çakıllarına bırakır.
• Doğa dengesini korur.

• Pervane balığı da denir.
• Okyanuslar ve Akdeniz'in açıklarında uzun göçler yapmadan, bazen derinlerde, bazen de su yüzeyinde yan yatarak dolaşır.
• İyi yüzemeyen, hareketsiz bir balıktır.
• Deniz anaları, ahtapot, mürekkep balığı ve diğer balıklarla beslenir.
• 2.5-3 metre boydan 1,500 kilogram ağırlığa erişip 20-25 yıl yaşayabilir.
• Bahardan yaz sonlarına kadar 300 milyona varan yumurta döker.
• Bu yumurtaların çoğu diğer balıklara yem olur.
• Eti lezzetsiz ve kötü kokulu olduğu için insan besini yönü ve ekonomik değeri yoktur.

• Pullu sazanın çıplak-çizgili ve aynalı sazan olarak adlandırılan yan türlerinin üretime en elverişli olanıdır.
• Kolay ürediği için çeşitli yörelerde ve özellikle baraj göllerinde üretimi yapılmaktadır.
• Yaşam öyküsü pullu sazan gibidir.
• Ekonomik değeri çok yüksektir.
• Çeşitli ülkelerde yılda 200,000 ton sazan üretimi yapılmaktadır.

• Mezgit ve gelincikle aynı türdendir.
• Karadeniz'de yaygın, Ege'de az bulunur.
• Genelde 15-20, en çok 45-50 santimetre boyunda olur.
• Sahillerin 3-4 metreye kadar derinliklerindeki sığların kumlu, çakıllı ve yosunlu diplerinde, fazla göçler yapmadan yaşar.
• Balık yumurtaları, küçük balıklar ve karides gibi canlılarla beslenir.
• Üremelerini şubat-mayıs arasında, sahillere yakın yerlerde yapar.
• Mezgitle eş, beyaz ve lezzetli etiyle ekonomik değeri yüksektir.

• Sıcak ve ılık denizlerin kumlu, çamurlu sahillerinde 300 metreye varan derinliklerinde sürüler halinde yaşar.
• Ortalama 12-15 santimetreden en çok 40 santimetreye kadar büyür.
• Suyun ısı şartlarına göre derinlerden sahile, mevsimsel göçler yapar.
• 10 yıl yaşayabilir.
• Nisan-haziran arası 15-100,000 yumurta döker.
• Etinin lezzeti ve bol avanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

• Hani ailesinden bir balıktır.
• Sıcak ve ılıman denizlerin kayalık, çakıl ve bazen çamurlu bölgelerinde ve 50-300 metre derinliklerde yaşayan berber balığı, 25 santimetre uzunluğa erişebilir.
• Az bulunduğu için fazla ekonomik değeri yoktur.
• Denizlere renk güzelliği verir.
• Üremeleri diğer hani cinsi balıklar gibidir.

• Ilık denizlerin orta sularında yaşar.
• Ege, Marmara ve Akdeniz'de yaygın, Karadeniz'de seyrek bulunur.
• Gündüzleri 80-300 metreye varan derin sularda, gezinip geceleri avlanmak için kıyılara ve yüzeye yaklaşır.
• Kolyoz, çaça, hamsi ve benzeri küçük balıklarla beslenir.
• En çok 80-100 santimetre boy ve 10 kilogram ağırlığa erişebilir.
• Mayıstan ağustosa kadar sahillere yakın yerlerde üremelerini yapar.
• Etinin lezzet ve kalitesi mezgitle eştir.
• Taze olarak her mevsimde yendiği için ekonomik değeri yüksektir.

• Genelde 30-50 santimetre uzunlukta ve 0.5-2 kilogram, en çok 3 kilogram ağırlıkta olur.
• Büyüklerine seyrek rastlanır.
• Oksijeni bol, hızlı akan nehirlerin berrak kum tabanlı bölümlerinde yaşar.
• Ülkemizin çeşitli yörelerinde türleri bulunur.
• Mayıs-haziran arasında üreme yapar ve 5,000-30,000 yumurta döker.
• Bu devresinde yumurtaları zehirlidir.
• Eti fazla değerli olmamakla beraber avcılığı yönünden değerli bir balıktır.

• Güneydoğu'daki akarsu ve göllerin kumlu, çamurlu zeminlerinde yaşayan, 20-30, en çok 45 santimetre boy ve 100-500 gram ağırlıkta olabilen bir yayın türüdür.
• Oldukça obur bir balıktır.
• Omurgasızlar, küçükbalıklar, balık larvaları ve kurbağalar da dahil ne bulursa yer.
• Suların ısı şartlarına göre nisan-haziran arasında kumların içine yuva yapan dişi, yumurtalarını dökerek bunların oluşmasını bekler. 
• Kılçıksız eti çok lezzetlidir.
• Ancak ekonomik değeri bölgeseldir.

• Trakya ve Karadeniz Kıyılarına akan nehirlerde yaygındır.
• Boyları 12-18, en çok 22 santimetre olur.
• Acı suların taşlık veya sert kumlu zeminlerinde dolaşıp, nehirlerin içlerine girer.
• Yuva edindiği bölgeye çok bağlıdır, buraya zorla gelen balıklara saldırgan olur.
• Küçük kabuklular, balıklar ve yumuşakçalarla beslenir.
• Nisan-mayıs arası, dişiler yumurtalarını ince ipliklerle kumsallara yapıştırır.
• Erkekler de gözcülük eder.
• Eti lezzetli ve sağlığa yararlıdır.
• Ekonomik değeri bölgeseldir.

CAMGÖZ KÖPEKBALIĞI (Galeorhinusgaleus)

• Sıcak ve ılık denizlerin 100 metrenin altındaki serin sularında tek başına yaşayan, boyları 4-5 metreden 10-15 metreye ulaşan, omurgasızlar (mürekkep balığı, ahtapot, medusalar) ve sürü halindeki küçük balıklan yiyerek beslenen bir köpek balığı türüdür.
• Sıcak yaz günlerinde ağır hareketlerle su yüzeyinde yüzer.
• Rahatsız edilmezse saldırgan değildir.
• Açık denizlerde erkek tarafindan döllenen dişiler, 8-14 arası canlı yavru doğurur.
• Başka ülkelerde yenilmesine rağmen yakalananlar, ülkemizde balık unu üretiminde kullanılır.

ÇAÇA (Sprattus sprattus)

• Sardalya-tirsi ailesindendir.
• Boyu 6-8 santimetre, Karadeniz'in batısında 13-15 santimetre olanlarına da rastlanır.
• Besinleri planktonlar ve balık yavrularıdır.
• Sürüler halinde yaşar.
• Mayıs-haziran arasında üreme yapar.
• Eti fazla lezzetli değildir.
• Bu nedenle özel avcılığı yapılmaz.
• Buna karşın denizlerde ekonomik değeri çök yüksek olan uskumru, palamut, torik gibi balıklar için yem değeri vardır.
• Kuzey Avrupa Ülkelerinde konservesi çeşitli isimlerle pazarlanır.

• Gümüş türündendir.
• Fazla derin olmayan sahillerin sıcak ve ılıman sulannda, kumlu veya çakıllı bölgelerde sürüler halinde ve balık yavruları, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenerek yaşar.
• Suyun Tuz luluk oranı ve oksijen değerine uyum gösterir.
• Bu nedenle göllerde bile yaşayabilir.
• Boyu 10-12, en çok 16-18 santimetre olabilir.
• Suların bölgesel sıcaklığına göre nisan-eylül arasında ürer.
• Beyaz ve çok lezzetli etiyle ekonomik değeri yüksektir.

• Marmara ve Karadeniz'in akarsu ve göllerinde, bazı türleri de Ankara ve Kırşehir'de yaşar.
• Boyları ortalama 30-40 santimetreden 70 santimetre ve 3 kilogramdan 6 kilograma ulaşabilir.
• Kurtlar, böcekler ve yosunlarla beslenir.
• 10 yıl yaşayabilir.
• Mayıs-Haziran arası yaklaşık 100,000 yumurta ile üreme yapar.
• 1 kilogramın üstündekilerin eti lezzetlidir; küçükleri ise yem veya av balığı olarak değerlidir.

• Ege ve Akdeniz'in bu namlı balığı, Marmara'da seyrek bulunur.
• Ortalama 25-35 santimetre boy ve 0.5-3 kilogram ağırlıkta, en çok 60 santimetre ve 6 kilogramda olabilir.
• Etçil bir balıktır.
• Kuvvetli çenesiyle küçük kabukluları, balıkları ve diğer hayvanları kolayca yer.
• Yaz devresinde sığlarda, kış aylarında da 35-40 metre derinliklerde yaşar.
• İki yaşın üstündekiler daha da derinlere iner.
• Üremeleri ekim-aralık aylarında olur; 100-150,000 yumurta doker.
• Eti çok lezzetlidir.
• Ayrıca üretim kültürüne uygunluğu nedeniyle ekonomik değeri çok yüksektir.

• Karagöz ailesinden bir balıktır.
• Sarpan balığı da denir.
• Boyları 45 santimetre olabilir.
• Görüntüsü çok güzel fakat eti lezzetsizdir.
• Bu nedenle fazla ekonomik değer taşımaz.
• Marmara, Ege ve Akdeniz'de bol, Karadeniz'de seyrek rastlanır.
• Yaşam karakteri ve üremeleri, karagöz cinsi balıklarda olduğu gibidir.

• Mırmır balığı da denir. 
• Mercana göre vücudu daha uzundur. 
• Genellikle Akdeniz'de bulunur ve en çok 30 santimetreye kadar büyür. 
• Sığ suların bitkilerle örtülü taşlık, kayalık, kumluk bölgelerinde yaşar. 
• Acı su bölgelerine de girer. 
• Biyolojik yaşamı karagöz-mercan gibidir. 
• Etinin lezzetli olmasına rağmen az bulunan ve sadece taze tüketilen bir balıktır.

• Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege'ye kadar sularımızda rastlanan orkinos türlerinden biridir.
• Boyu ortalama 60-100 santimetre olur.
• Yemlendiği balık sürülerini önüne katarak Karadeniz'e çıkar ve orada sular ısınınca üreme yapar.
• Bu gidiş-gelişler Karadeniz ve Marmara'daki yerli balıkların doğal dengesini oluşturur.
• Etinin insan gıdası olarak çeşitli değerlendirilmesi ve avcılık yönüyle aşırı tüketimi, hem orkinos türünü hem de onunla akım sağlayan diğer balık türlerini tehlikeli olarak etkilemektedir.

Paylaş

Türk Mutfağı Pratik Bilgiler Balık çeşitleri-a-b-c Tarifi