PALAMUT/TORİK (Sarda sarda)

• Karadeniz ve Marmara’nın en ünlü balığıdır. 
• Bahar aylarında beslenmek için Karadeniz’e çıkıp, sonbahardan itibaren kışlamak için Marmara’ya, Çanakkale’ye kadar iner.
• Süratli ve iyi yüzücüdür. 
• Sürü halindeki uskumru, kolyoz, istavrit, hamsi, sardalya gibi balıklara saldırarak yer. 
• 18-20° C. sularda 400,000’den birkaç milyona kadar yumurta dökerek açık denizde ürer. 
• Yetiştikten sonra büyümesine göre ;
• küçüklerine Vanoz-Gaco, 
• 10-25 santimetre çingene palamudu, 
• 30-35 santimetre palamut, 
• 40-45 santimetre kestane palamudu, 
• 50-55 santimetre zindandelen, 
• 55-60 santimetre torik, 
• 60-65 santimetre sivri, 
• 65-70 santimetre altıparmak, 
• 70 santimetre ve üstü peçuta olarak adlandırılır. 
• Taze tüketimi, ihraç ve endüstri yönleriyle çok değerli olan bu balığın üretimindeki azalma, ekonomik değerini tehlikeli boyutlara indirmektedir.

PAPAĞAN BALIĞI (Sparisoma cretense)

• Ege’de seyrek, Doğu Akdeniz’de yaygın bulunan, fazla göçler yapmadan sıcak denizlerin sığ, taşlık ve bol bitkili, bazen de acı su bölgelerinde yaşayan, çok çeşitli ve güzel renkleri olan bir balıktır. 
• İskaroz balığı da denir. 
• Deniz yosunlarıyla beslenir. 
• Yaz aylarında üreme yapar ve 812,000 yumurta verir. 
• Sert ve yavan eti yenmez. 
• Doğa değeri yönü ile korunmalıdır.

PAPAZ BALIĞI (Chromis chromis)

• Sıcak ve ılıman denizlerin 50 metreye inen, dibi kayalık, mağaralı bölümlerinde yaşar.
• Bütün denizlerimizde bulunur.
• Boyları 12-18 santimetre olabilir.
• Bahar sonundan ağustosa kadar üreme yapar ve yumurtalarını çok iyi gizler.
• Planktonlar ve balık larvalarıyla beslenir. 
• Sert ve lezzetsiz eti yenmez.
  
• Az bulunduğu için korunmalıdır.
  

PİSİ (Pleuronectes platessa)

• Ortalama 30-40 santimetre boy ve 250-350 gram ağırlıkta olabilen, ekonomik değeri yüksek balıklardan biridir. 
• Denizlerin kumlu, çakıllı diplerinde, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenip, 15-18 yıla kadar yaşar. 
• Sıcak ayları diplerde geçirip, kışın sahillere yaklaşır. 
• Acı sulara, nehir ağızlarına kadar sokulur. 
• Bir diğer türü de tatlı sularda yaşar. 
• Üremelerini ocak-mart arasında 5-6° C. sularda yapar. 
• 800,000-1 milyon yumurta verir.

PULLU SAZAN (Cyprinus carpio) Carp

• 13.-14.yüzyıldan beri kültür üretimi yapılan, kolay yetişen, eti lezzetli, ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır. 
• 3-4 yaşlarında olgunlaşıp 200-300,000 yumurta verir. 
• Ortalama 30-40 santimetre boy ve 500-1,000 gram ağırlıkta olur. 
• Doğal yetişenlerinin 100 santimetre ve 25 kilogram olanlarına rastlanır. 
• Sportif avcılığı değerlidir. 
• Su böcekleri, kurtlar ve diğer hayvanlarla beslenir.

RİNA (Dasyatis pastmaca)

• Köpekbalığı ailesinden olup, şeklen vatoza benzer. Sahillerin 60 metreden 200 metreye varan derinlerin kumlu, çamurlu diplerinde hareketsiz yatarak avlanır. 
• Boyları 150 santimetreye ulaşabilir. 
• Çeşitli balıklar ve omurgasızlar başlıca gıdasıdır.
  
• Kışları derinlerde geçirip yaz aylarında kıyılara, tatlı sulara ve lagünlere yaklaşır. 
• Çiftleşerek ürer. 
• Gebelik süresi 15-18 aydır. 
• 78 yavru yapar. 
• Eti lezzetsizdir. 
• Tüketim değeri yoktur. 
• Kamçı benzeri kuyruğu yaralayıcı, dikenleri ise tehlikeli şekilde zehirlidir.

SARDALYA (Sardine pilchardus)

• Sürü halinde, yazın orta, kışın derin sularda yaşayan gezici balıklardır. 
• Eskiden deniz üstünü ateşin aydınlatmasıyla avcılığından ötürü ateş balığı diye de tanınır.
  
• Boyları, ortalama 15 santimetre en çok 20-22 santimetre olur. 
• Deniz içinde henüz yumurtadan çıkmış balık yavruları ve planktonları yiyerek beslenir.
  
• Karadeniz, Marmara, Çanakkale Boğazı Bölgesi ve Kuzey Ege’de bol bulunur.
  
• Etinin lezzeti ve çeşitli kullanım alanıyla ekonomik değeri çok yüksektir.
  
• Üremeleri nisandan eylüle kadar geniş bir devrede ve çok kerelerde olur.
  
• Yaklaşık 20,000 yumurta verir.

SARIAĞIZ (Argyrosomus regius)

• Sıcak ve ılık denizlerde 100-150 metre derinliklerin taşlık, mercan, kayalık bölgelerinde yaşar. 
• Etçil bir balıktır. 
• Kendinden küçük ne bulursa yer. 
• Ortalama boyu, 50-60 en çok 2 metre ve 75 kilogram olanlarına da rastlanır. 
• Etinin lezzet ve verimliliği ile bolca avlanılmasından dolayı ekonomik değeri yüksektir. 
• Fazla gezici bir balık değildir. 
• Denizin ısı şartlarına göre bahar ortalarından ağustosa kadar üremelerini sürdürürler.

SARIGÖZ (Spondyliosoma cantharus)

• Sparidae ailesinden bir balıktır. 
• Boyları 50 santimetre olabilir. 
• Anatomisi karagöze benzer. 
• Ilık sahil bölgelerinde ve bunların uzantısı ılıman denizlerde yaşar.
• Karadeniz’de az bulunur. 
• Yaşam çevresi kayalık ve kuytu yerlerdir. 
• Başlıca besinleri küçük kabuklular, deniz soluncanları ve özellikle karidestir. 
• Etleri de karagöz ve mercan gibi beyaz, gevrek ve lezzetlidir. 
• Üremeleri, erken ilkbahar aylarından başlayarak yaz sonuna kadar devam eder.

SARIKUYRUK (Seriola dumerili) Amberjack

• Akdeniz’de yaşayan, genelde 30-50 santimetre, en çok 100 santimetre olabilen istavrit türünden bir balıktır.
  
• Diğer ülkelerde 150-200 santimetre olanlarına rastlanır.
  
• Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıkları avlayarak beslendiği kayalık sahillerde küçük sürüler halinde yaşar. 
• Üreme devresi, bahardan yaz sonun kadardır. 
• Eti lezzetlidir. 
• Japonya’da bol miktarda üretimi yapılır.

SİNAĞRİT (Dentex dentex)

• Karagöz ailesinden olan sinağrit, Ege ve Akdeniz’in sert, hareketli ve kuvvetli bir balığıdır. 1-1.5 metre boy ve 10-15 kilogram ağırlığa kadar büyüyebilir.
  
• Kabuklular, yumuşakçalar ve özellikle mürekkep balığı ile beslenir. 
• Kuvvetli çenesiyle bir istakozu rahatça kırıp, yiyebilir. 
• Yazın kıyıların taşlık, kayalık bölümlerinde, kışın da 300 metreye varan derinlerde küçük sürüler halinde yaşar. 
• İlkbahar aylarında üreme yapar. 
• Etinin lezzeti ve ender avlanmasıyla çok kıymetli bir balıktır. 
• Olta avcılığı da amatörler için değerlidir.

SİVRİBURUN KARAGÖZ (Diplodus puntazzo)

• Karagöz balıkları, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarımızın en tanınmış balıklarındandır.
• Karadeniz Bölgesi’nde de rastlanır. 
• 0-400 metre derinliklerde yaşar. 
• Sivriburun karagöz, 35 santimetreye kadar büyüyebilen, sürü halinde yaşayan, mevsimsel olarak beslenme, üreme, kışlama gibi nedenlerle oldukça uzun mesafelerde göç eden balıklardır. 
• Kıyıların taşlık, çakılları arasında bitkileri ve küçük kabuklularla besinlenir. 
• Bu balıkların mensup olduğu spridea familyasına ait pek çok balık türü sularımızda yaşar.
  

SİYAH SAZAN (Mylophaıyngodan piceus)

• Çamur sazanı da denir. En çok 80 santimetre boya ulaşır. 
• Sakin akan nehirlerin çamur veya kumlu zeminlerinde, derinlerde, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenerek yaşar. 
• Eti lezzetlidir. 
• Çin’de üretimi yapılmasına karşın ülkemizde değerlendirilmesi henüz araştırılmaktadır.

SOMON (Salmo salar) Salmon

• Anayurdu Kuzey Amerika’dan dünyaya yayılmış, üretilmek üzere de ülkemize getirilmiştir. 
• Boyu, ortalama 60-100 santimetre, ağırlığı da 3-15 kilogram olabilir. 
• 150 santimetreye ulaşanları olur. 
• Hızlı akarsuların, oksijeni bol temiz sularında yaşar. 
• Doğal yetişenleri 2-3 metre yükseğe atlayıp yüzerek 2-3,000 km.’lik nehir kaynaklarına ulaşıp burada ekim-kasım arası üreme yapar. 
• Doğan yavrular, tekrar acı sulara iniş yapar. 
• Yetişkinleri denize de uyum gösterir. 
• Etoburdur.
  
• Böcekler, sinekler, kabuklular ve irili-ufaklı balıklarla beslenir. 
• Tatlı su balıklarından eti en lezzetli olanıdır. 
• Ayrıca  yumurtasından kırmızı havyar elde edilir. 
• Ekonomik değeri çok yüksektir.

SUDAK (Stizostedion fucioperca) Zander

• Marmara, Trakya, Karadeniz ve Göller Bölgesi’nde 10-15 yıl yaşayan, 40-70 santimetreden 130 santimetre boy ve 1-5 kg’dan 12 kilogram ağırlıkta olabilen; hareketli, avcılığı zevkli bir balıktır. 
• Kendinden küçük balıklarla beslenir. 
• Nisan-mayıs arasında 200,000-1,000,000 yumurta vererek ürer. 
• Gündüzlerini dipte geçirip, avlanmak için sabah erken veya akşam üzerleri su yüzeyine çıkar. 
• Etinin deniz levreğine yakın lezzeti ve bol verimliliği ile ekonomik değeri çok yüksek bir tatlı su balığıdır.

Paylaş

Türk Mutfağı Pratik Bilgiler Balık çeşitleri-p-r-s Tarifi